به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، یک عامل بیماری‌زای کوچک است که فقط در سلول‌های زنده یک ارگانیسم تکثیر می‌شود. ویروس‌ها می‌توانند انواع شکل‌های حیات، از حیوانات و گیاهان گرفته تا میکروارگانیسم‌ها از جمله باکتری‌ها و آرکیاها را آلوده کنند. ویروس‌ها از باکتری‌ها بسیار کوچکتر هستند و فقط با میکروسکوپ الکترونی قابل مشاهده‌اند. ویروس‌ها بسیاری از جانوران و گیاهان و باکتری‌ها را مبتلا می‌کنند، اما فقط برخی از آن‌ها انسان را بیمار می‌کند. همچنین ویروس‌ها تنها در محیط خنثی در سلول‌های زنده تکثیر می‌شوند و انگل اجباری داخل سلولی می‌باشند، زیرا آن‌ها فاقد تمامی ویژگی‌های زیستی بجز فاز ژنتیک هستند؛ زیست‌شناسان تا اواخر سده گذشته آن‌ها را زنده نمی‌دانستند. اما همین موجود بسیار ریز این روزها از معروفترین چهره‌های سیاسی، ورزشی و هنری دنیا هم معروف‌تر شده و توانسته نام خود را در دنیا مطرح کند.
کووید 19، ویروسی از خانواده کروناویروس‌ها است که از ویروس سرماخوردگی معمولی تا عامل بیماری‌های شدیدتری همچون سارس و مرس را شامل می‌شوند. این ویروس‌ها به‌طور طبیعی در پستانداران و پرندگان شیوع پیدا می‌کند، با این حال تاکنون هفت کروناویروس منتقل شده به انسان، کشف شده است. آخرین نوع آن‌ها، کرونای جدید در دسامبر 2019 در شهر ووهان چین شیوع پیدا کرد و امروزه بیش از دو سوم کشورهای جهان را درگیر کرده و به یک پاندمی تبدیل شده است. برای یافتن درمانی قطعی و کارساز جهت مقابله با این ویروس و مهار آن، ابتدا باید این ویروس و نقاط قوت و ضعف آن‌را شناخت.
کتاب «ویروس‌شناسی» اثر مشترک نیما محمدزاده، صبا جلالی‌فر، فاطمه غیاض و رخساره محمدزاده، ابتدا اطلاعاتی جامع درباره ساختار، طبقه‌بندی، تکثیر، بیماری‌زایی و ایمنی ویروس‌ها ارائه می‌دهد و در قالب 20 فصل بعدی خود به تفکیک، اعضای خانواده ویروس‌ها و ویژگی‌های آن‌ها را معرفی می‌کند. فصل بیست و یکم این کتاب به کروناویروس‌ها اختصاص دارد.
کروناویروس‌ها در دمای 37 درجه رشد نمی‌کنند یا رشد کمی دارند
«دیوید تایرل، دوروتی هامر و رابرت چانوک، ویروس‌هایی را از انسان جدا کردند که توانایی تکثیر در تکه‌های بافت تراکئال یا در کشت‌های سلولی انسانی را داشتند، در میکروسکوپ الکترونی به دلیل داشتن پوشش، حاشیه برآمده و نوک تیز به شکل تاج خورشید مشاهده شدند و به همین دلیل کروناویروس نام گرفتند. کروناویروس‌ها ژنوم RNA، تک‌رشته‌ای، خطی، غیر سگمانته، پوشش‌دار با سنس مثبت و نوکلئوکپسید مارپیچی دارند. کروناویروس‌ها ویریون کروی به قطر 120-160mm دارند و دارای بزرگ‌ترین ژنوم در میان ویروس‌های RNAدار می‌باشند.
این ویروس دومین عامل شایع سرماخوردگی است. تخمین زده شده که کروناویروس‌ها عامل 15 تا 30 درصد از همه سرماخوردگی‌ها می‌باشند. کروناویروس‌ها و رینوویروس‌ها در دمای 37 درجه رشد نمی‌کنند و یا رشد اندکی دارند و محدود به نواحی سردتر مجاری تنفسی فوقانی هستند. برخلاف ویروس‌های پوشش‌دار، کروناویروس‌ها به اسید معده مقاوم هستند. عفونت مجدد ناشی از آن‌ها شایع است و درمان و واکسن ندارد. بیماری کروناویروس‌ها بیش از آن‌که کشنده سلول باشد، عفونت‌های پایدار ایجاد می‌کند.
اغلب کروناویروس‌ها عفونتی شبیه به سرماخوردگی ناشی از رینوویروس‌ها را ایجاد می‌کنند، اما دوره کمون طولانی‌تری نسبت به رینوویروس دارد و علائم حدود یک هفته طول می کشد. به دلیل انتقال تنفسی و محدودیت بیماری، روش خاصی برای پیشگیری از آن وجود ندارد، اما اقداماتی مانند قرنطینه کردن بیماران، محدودیت در سفر و غربالگری مسافرانی که از مناطق شیوع می‌آیند، می‌تواند مدنظر قرار بگیرد. درمان اثبات‌شده‌ای برای کروناویروس وجود ندارد.»
شباهت‌های کووید 19 با سارس
«در اوایل سال 2003 یک اپیدمی شدید و اغلب کشنده پنومونی در چین، هنگ کنگ و ویتنام آغاز شد و به دنبال آن در تورنتو کانادا نیز گسترش پیدا کرد؛ این بیماری جدید سارس نامیده شد. کروناویروس سارس، باعث ایجاد سندرم حاد تنفسی با کمون میانگین 6 روز می‌شود. علائم به‌صورت پنمونی آتیپیک که به وسیله تب زیاد (بیش از 38 درجه)، سفتی عضلات، سردرد، سرگیجه، بی‌حالی، درد عضلانی و سرفه ظاهر می‌شود و طوفان سایتوکاینی را به راه می‌اندازد. پس از یک دوره شش ماهه، این اپیدمی منجر به بیماری بیش از 8 هزار نفر و مرگ 800 نفر در دنیا گردید. میزان مرگ‌ومیر در افراد بالای 65 سال بالا و بیش از 44 درصد بود.
گسترش این عفونت معمولا در طول فاز علامت‌دار و در بین اعضای خانواده قربانیان یا مراکز مراقبت‌های بیمارستان صورت می‌گیرد. ویروس از طریق تماس مستقیم، قطرات تنفسی و مدفوع آلوده انتقال می‌یابد و در عرق و ادرار نیز ویروس وجود دارد. احتمالا این ویروس از طریق حیوان آلوده که به‌عنوان مخزن ویروس می‌باشد، به انسان منتقل شده است (مانند آنفولانزای پرندگان، ویروس ابولا و چندین ویروس نوظهور دیگر).»
نخستین چاپ کتاب «ویروس‌شناسی» در 370 صفحه با شمارگان یک‌هزار نسخه به بهای 70 هزار تومان از سوی گروه تألیفی دکتر خلیلی روانه بازار نشر شده است.
↧